Η πόλη μας βρίσκεται στην καρδιά του μεσσηνιακού κόλπου, στην αγκαλιά του ποταμού Νέδοντα και στους πρόποδες του Ταϋγέτου. "Η Καλαμάτα είναι από μόνη της ευλογημένος τόπος" διαβάζω σ' ένα αφιέρωμα στο ένθετο περιοδικό της εφημερίδας ΈΘΝΟΣ, "Travel Book". Η αρθογράφος του περιοδιοκού Ηλέκτρα Φατούρου, με τίτλο "Ωραία Ζωή" παρουσιάζει τη σύγχρονη Καλαμάτα, έτσι όπως, μπορεί να τη δει ένας επισκέπτης σήμερα. Γράφει για τους πορτοκαλεώνες... για τη φοινικοστόλιστη ανατολική παραλία ως χώρο ποδηλατών, δρομέων και ορκισμένων χειμερινών κολυμβητών, ... για τη δυτική παραλία, με τον ιππικό όμιλο, τα οργωμένα χωράφια και τα δυσεύρετα ταβερνάκια,... για τα περήφανα κατάρτια της μαρίνας που σχίζουν τον ουρανό, ... για το διεθνώς καταξιωμένο Φεστιβάλ Χορού, για το Jazz Festival, για τη Μουσική Σύναξη Ταϋγέτου, για το φεστιβάλ δρόμου, για τις εκθέσεις ζωγραφικής, φωτογραφίας, γλυπτικής, για τις δράσεις του Δημοτικού Ωδείου, και διαβάζοντας σκέφτομαι και προσθέτω...το διεθνές μίτινγκ ρυθμικής γυμναστικής, τις πολυάριθμες χορευτικές και θεατρικές ομάδες με τις ποικίλες παραστάσεις που ανεβαίνουν κάθε χρόνο και άλλες πολλές αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες που με μια ανάσα δεν μπορείς να πεις αλλά χρειάζεσαι και πολλές λευκές σελίδες να γεμίσεις, για να τις περιγράψεις, Αναφέρεται τέλος, στους ανθρώπους της, που εμπνέονται από το φυσικό περιβάλλον και τις αλλεπάλληλες εναλλαγές του τοπίου, αυτό τον ακαταμάχητο συνδυασμό θάλασσας και βουνού τον οποίο δεν μπορεί κανένας να απαρνηθεί, μιλά για ανθρώπους που προάγουν παράδοση και πολιτισμό...και νιώθεις περήφανος που ζεις στην Καλαμάτα και συνειδητοποιείς, πως ναι, έτσι είναι η Καλαμάτα σήμερα, η σύγχρονη Καλαμάτα!
Μια πόλη, που η ιστορία της χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ξεκινούν οι αναφορές της από τον Όμηρο, μα τα παλαιότερα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας χρονολογούνται στην Πρωτοελλαδική εποχή (2600-2300 π.Χ) και έχουν εντοπιστεί στα Ακοβίτικα , περίπου 2-3 χλμ. νοτιοδυτικά της πόλης. Η Καλαμάτα βρέθηκε υπό την κυριαρχία των Σπαρτιατών, των Φράγκων, των Ενετών και των Τούρκων. Είναι η πόλη που στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων, στο Ιστορικό της Κέντρο, ξεκίνησε την 23η Μαρτίου 1821, η Ελληνική Επανάσταση.
Μπορεί η πόλη να υπέστει σοβαρό πλήγμα, με το καταστρεπτικό σεισμό του '86, όμως τα σημάδια της ιστορίας είναι έκδηλα σε κάθε σημείο της. Δεκάδες νεοκλασικά που γλίτωσαν από το ξύπνημα του Εγκέλαδου αναβιώνουν παλιές δόξες, φιλοξενώντας ως επί το πλείστον δημόσιες υπηρεσίες ή κοινωφελείς οργανισμούς. Το φράγκικο Κάστρο ξαναζεί χάρη στο δημοφιλές θεατράκι. Ονόματα δρόμων και πλατείων, καθώς επίσης και πλήθος μνημείων και αγαλμάτων θυμίζουν εκτός των άλλων και τις προσωπικότητες που γεννήθηκαν και έζησαν στη Μεσσηνία, όπως του Νικηταρά, του Νικόλαου Πολίτη και της Μαρίας Πολυδούρη.
Η οικονομία της περιοχής στηρίζεται στην αγροτική παραγωγή, με πιο γνωστή την παραγωγή ελαιολάδου, ελιάς και οπωροκηπευτικών, τον τουρισμό και τις υπηρεσίες. Σημαντική βιομηχανική μονάδα της περιοχής είναι η καπνοβιομηχανία Καρέλια , ενώ υπάρχουν αρκετές βιομηχανίες τυποποίησης και μεταποίησης αγροτικών προϊόντων. Βασικός παράγοντας στη μεταεπαναστατική αναπτυξιακή πορεία της πόλης ήταν το εμπόριο των αγροτικών και βιοτεχνικών προϊόντων της μεσσηνιακής γης και των κοντινών περιοχών της νότιας Πελοποννήσου. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται τα σύκα (το πιο σταθερό εξαγώγιμο προϊόν, ως τη δεκαετία του 1950), το λάδι, οι γνωστές ελιές Καλαμών, το μετάξι και η σταφίδα. Η μεταξοϋφαντική τέχνη άνθισε και καρποφόρησε στην Ιερά Μονή Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Καλογραιών Καλαμάτας, γνωστό ως μοναστήρι των Καλογραιών , όπου τα μεταξωτα Καλαματιανά μαντήλια, που γεννήθηκαν στο μοναστήρι αυτό, έφτασαν σ' όλο τον κόσμο, παίρνοντας επίσημα βραβεία και επαίνους. Καθιστώντας το καλαματιανό μαντήλι παγκοσμίως γνωστό, βοηθούντος και του δημοτικού τραγουδιού.
Σημαντική εξέλιξη για την πόλη αποτέλεσε η κατασκευή του λιμανιού της, που θεμελιώθηκε το 1882 και ολοκληρώθηκε το 1901. Εξίσου σημαντικά γεγονότα ήταν η ίδρυση της συνοικίας Νέαι Καλάμαι (1860), στο ανατολικό τμήμα της παραλίας, η κατασκευή των οδικών αξόνων κάστρου-παραλίας και σιδηροδρομικής γραμμής Καλαμών-Αθηνών, καθώς και ο ηλεκτροφωτισμός. Στην πόλη άρχισε να κυκλοφορεί το ηλεκτροκίνητο τραμ το 1910 και για 30 χρόνια λειτούργησε ενώνοντας την πόλη με την παραλία.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί κανείς, μιλώνοντας για την Καλαμάτα, και στους χώρους που φυλάσσονται οι θησαυροί της, όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας , που βρίσκεται στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της πόλης, εκεί όπου παλιά βρισκόταν η Δημοτική Αγορά, η οποία κατακλυζόταν καθημερινά από το πολύβουο πλήθος των εμπόρων και των πελατών της. Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο με πλούσια συλλογή από κειμήλια και προσωπικά αντικείμενα των Αγωνιστών του 1821, το Στρατιωτικό Μουσείο , αλλά και το Δημοτικό Πάρκο Σιδηροδρόμων Καλαμάτας , που αποτελεί μοναδικό για το είδος του υπαίθριο μουσείο.
Η τοπική ιστορία της πόλης, μοιάζει με μαγικό σεντούκι που ανοίγοντάς το, ξετυλίγονται απίθανες ιστορίες. Οι μαθητές της Α' γυμνασίου είχαν την ευκαιρία να ανακαλύψουν μερικές από αυτές, χάρη στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΙΜΕ και μας τις παρουσιάζουν...