ΓΕΩΡΓΙΑ

Η πόλη μας, τα Τρίκαλα Θεσσαλίας, βρίσκονται στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Θεσσαλίας. Εκτείνονται στον θεσσαλικό κάμπο, τον δεύτερο μεγαλύτερο της Ελλάδας, και έτσι είναι φυσικό οι κάτοικοι να ασχολούνται από πολύ παλιά με τη γεωργία. Γι' αυτό και η πόλη μας έχει τόσο μεγάλη ιστορία όσον αφορά στον τομέα αυτό. Μέσα στα τόσα χρόνια ιστορίας εμείς πάμε μόλις 55 χρόνια πίσω για να δούμε τη ζωή και τις ασχολίες ενός γεωργού του νομού μας.

Κατεργασία της γης πριν την σπορά

Μετά την τελευταία συγκομιδή το χωράφι έπρεπε να κατεργαστεί από τον γεωργό έτσι ώστε να ξανασπαρθεί. Το πρώτο εργαλείο που έμπαινε στο χωράφι μετά την συγκομιδή ήταν το άροτρο ή αλέτρι. Η εργασία που έκανε και κάνει είναι η ενσωμάτωση των υπολειμμάτων των φυτών μέσα στο έδαφος καθώς και διαφόρων ζιζανίων τα οποία έβλαπταν τις καλλιέργειες και να προετοιμάσει το χώμα για την επόμενη κατεργασία. Το άροτρο χρειαζόταν δύο άλογα ή βόδια ώστε να μπορεί οργώσει. Ο αγρότης μέσα σε μία μέρα όργωνε περίπου τρία στρέμματα.

Άροτρο ή αλέτρι για άλογο

Μετά το όργωμα του χωραφιού σειρά είχε η τσαταλόσβαρνα. Σιδερένια κατασκευή η οποία στο κάτω της μέρος είχε σίδερα μήκους 15-20 εκατοστών, τα λεγόμενα "τσατάλια" που έμοιαζαν με καρφιά. Χρησίμευε για την κατεργασία του χώματος, σπάζοντας δηλαδή τους χοντρούς σβόλους μετά το όργωμα, ετοιμάζοντας το χωράφι για την σπορά ή χρησίμευε ως σπαρτική μηχανή σκεπάζοντας με χώμα τους σπόρους που είχαν προηγουμένως διασκορπιστεί στο χωράφι από τον αγρότη. Η τσαταλόσβαρνα ή απλά σβάρνα τραβιόταν από δύο ζώα και ένας αγρότης σβάρνιζε έως και οχτώ στρέμματα ημερησίως.

Τσαταλόσβαρνα

 Είδη φυτών 

Στο νομό σπέρνονταν κυρίως καλαμπόκι, βαμβάκι, σιτάρι, κριθάρι, σουσάμι, τριφύλλι, καρπούζια, πεπόνια, βρώμη, πιπέρια, μελιτζάνες, ντομάτες, αγγούρι, κολοκύθες, καρότο, μαρούλι, φασολάκια, σίκαλη, καπνά ζαχαρότευτλα και άλλα είδη. Ορισμένα από αυτά σπέρνονταν και σπέρνονται σε μικρή και άλλα με μεγάλη έκταση. Και απ΄αυτά τα πιο επικρατή είναι τα σιτηρά, το βαμβάκι, τα καρπούζια, ο αραβόσιτος, τα πεπόνια, τα καπνά και τέλος τα ζαχαρότευτλα.

Τρόπος σποράς 

Σιτηρά: το σιτάρι και το κριθάρι ανήκουν στην κατηγορία αυτή και σπέρνονται με τον ίδιο τρόπο. Οι σπόροι διασκορπίζονταν στο χωράφι και σκεπάζονταν με χώμα με την τσαταλόσβαρνα.

Καλαμπόκι ή αραβόσιτος: το φυτό σπέρνονταν κατά τη διάρκεια του οργώματος. Ένας αγρότης αρχικά όργωνε το χωράφι και έτσι όπως το άροτρο περνούσε άφηνε πίσω του ένα μικρό "χαντάκι" και ένας δεύτερος αγρότης έριχνε εκεί τους σπόρους ώσπου να καλυφτούν στην επόμενη αυλακιά.

Βαμβάκι: για τη σπορά του βαμβακιού ήταν και είναι απαραίτητος ο γεωργικός ελκυστήρας. Πίσω του εφαρμόζονταν μια σπαρτική μηχανή η οποία εμφύτευε τους σπόρους στο έδαφος, με σειρά και σε συγκεκριμένη απόσταση, και ύστερα τους κάλυπτε με χώμα έτσι ώστε σε λίγες εβδομάδες να φυτρώσουν.

Καρπούζια & πεπόνια: η σπορά τους ήταν αρκετά κοπιαστική διότι γίνονταν με το χέρι. Σε ίση απόσταση ο γεωργός άνοιγε τρύπες στο έδαφος και τοποθετούσε τους σπόρους των φυτών.

Τριφύλλι: σπέρνονταν όπως τα σιτηρά.

Καπνά: το φυτό δεν φυτεύονταν απευθείας στο χωράφι. Πρώτα, οι σπόροι διασκορπίζονταν σε κάποιο σημείο του σπιτιού και καλύπτονταν. Όταν το φυτό ήταν πλέον έτοιμο μεταφυτεύονταν στο χωράφι.

Ζαχαρότευτλα: και εδώ η χρήση του γεωργικού ελκυστήρα ήταν απαραίτητη. Εφαρμόζονταν σε αυτόν ειδική σπαρτική μηχανή η οποία φύτευε τους σπόρους στο χωράφι.

Τρόπος συγκομιδής 

Σιτηρά: η συγκομιδή των σιτηρών χωρίζεται σε τρία στάδια: α) το θέρισμα, β) το αλώνισμα και γ) το λίχνισμα. 

Παρακολουθείστε τα παρακάτω βίντεο τα οποία παρουσιάζουν:

σβάρνισμα με σύγχρονο γεωργικό εξοπλισμό  
όργωμα με σύγχρονο γεωργικό εξοπλισμό
κατεργασία του εδάφους με καλλιεργητή βαρέου τύπου